Het verband tussen vitamine D, suiker, overgewicht en het brein

Hoe beïnvloeden een tekort aan essentiële voedingsstoffen, een overmatige suikerinname en overgewicht samen ons brein, leervermogen en gedrag?

De gezondheid van ons brein

De gezondheid van ons brein en lijf hangt sterk samen met wat we eten en hoe ons lichaam voedingsstoffen verwerkt. In onze moderne samenleving kampen veel mensen met een tekort aan essentiële voedingsstoffen zoals vitamine D, terwijl een overmatige suikerinname en overgewicht toenemen. Hoe beïnvloeden deze factoren samen ons brein, leervermogen en gedrag? En wat kunnen we eraan doen om deze vicieuze cirkel te doorbreken? 

Ons brein heeft een breed scala aan voedingsstoffen nodig, waaronder vitamine D, omega-3-vetzuren, magnesium en B-vitamines. Wanneer deze voedingsstoffen ontbreken, kunnen er serieuze problemen ontstaan.

Wat is de rol van vitamine D?

Vitamine D wordt vaak geassocieerd met botgezondheid, maar speelt ook een cruciale rol in de ontwikkeling en functie van onze hersenen. Het is betrokken bij de ontwikkeling van de neurale verbindingen, het reguleren van de neurotransmitters en het beschermen van de hersenen tegen ontstekingen. Een tekort aan vitamine D kan leiden tot vermoeidheid, slaapstoornissen, verzwakt immuunsysteem, stemmingsstoornissen (zoals depressie, angsten, prikkelbaarheid), gedragsproblemen en een verminderde cognitieve prestatie, zoals moeite met concentreren, geheugenproblemen en langzamer leerproces. Vitamine D draagt ook bij aan de productie van neurotrofe factoren (NGF, BDNF, NT-3, NT-4) die essentieel zijn voor de groei en onderhoud van neuronen. Bij een tekort kunnen deze verbindingen minder goed functioneren, wat leerproblemen kan verergeren. Vooral bij kinderen en jongvolwassenen, wier hersenen nog in ontwikkeling zijn, lopen risico op deze effecten.

Wat voor invloed hebben suikerhoudende voedingsmiddelen bij de opname van o.a. vitamine D?

Een dieet dat rijk is aan bewerkte voedingsmiddelen en suikers draagt niet alleen bij aan overgewicht, maar kan ook voedingstekorten verergeren. Suikerhoudende voedingsmiddelen bevatten weinig essentiële voedingsstoffen, vezels en belasten de lever. De lever is betrokken bij de activatie van vitamine D naar de actieve vorm calcitrol. Als de lever oberbelast is, kan het minder efficiënt werken wat leidt tot een verminderde opname van vitamine D. Bij een dieet dat rijk is aan suiker wordt de kans groot dat er insulineresistentie ontwikkeld.

Dit belemmert de opname van voedingsstoffen en kan ontstekingen bevorderen, wat slecht is voor zowel de hersenen als het licham. Vitamine D is een vetoplosbare vitamine, wat betekent dat overgewicht de beschikbaarheid van vitamine D vermindert, omdat het in het vetweefsel wordt opgeslagen en daardoor minder in de bloedbaan circuleert. Dus het lichaam gaat naar meer voeding vragen om dit tekort op te heffen. Dit zorgt weer voor een vicieuze cirkel. Vaak leiden gedragsproblemen ook tot gewichtstoename. Depressieve of impulsieve eetpatronen leiden vaak tot een hogere suikerinname.

Stappen die jou kunnen helpen:

Hoewel de combinatie van vitamine D tekorten, overgewicht en breinproblemen een complexe uitdaging vormt zijn er stappen die kunnen helpen:

1. Een evenwichtig dieet: focus op voeding die rijk is aan vitamine D (vette vis, eieren), magnesium (groene groenten, noten) en vezels.

2. Beperk suiker: vermijd bewerkte voedingsmiddelen en dranken met toegevoegde suikers. Kies in plaats daarvan voor fruit en volle granen.

3. Vitamine D-supplementen: ga niet zomaar iets slikken maar laat eerst je waarden prikken en vraag advies welk supplement.

4. Beweging en zonlicht: regelmatige beweging helpt niet alleen om gewicht te beheersen, maar verbetert ook de stemming en stimuleert aanmaak van vitamine D

5. Professionele ondersteuning: overweeg begeleiding van een diëtist of voedingstekorten te identificeren en aan te pakken.